Pinker
We leven in de vredigste tijd van het bestaan van onze soort.
Steven Pinker in de Niko Tinbergenlezing (NRC Handelsblad, 4 mei 2013)
Je kunt de vraag of er nu meer vrede is dan ooit natuurlijk ‘filosofisch’ benaderen door abstracte definities van ‘vrede’ te verzinnen, je kunt ook gaan ‘operationaliseren’ wat het tegendeel van vrede is en nagaan of dat is toe- of afgenomen. Dat doet de Canadees-Amerikaanse taalkundige en cognitief psycholoog Steven Arthur Pinker (geb. 1954) in de Tinbergenlezing. Hij bespreekt zes historische ontwikkelingen waaruit blijkt dat het geweld in de loop van de geschiedenis sterk is afgenomen:
- pacificatieproces: uit onderzoek van skeletten blijkt dat die steeds minder vaak gewelddadige verwondingen vertonen. Dat was gemiddeld 15 procent, en is in de wereld van de 21ste eeuw nog maar driehonderdste van een procent;
- beschavingsproces: iemand heeft vandaag de dag 50 keer zo weinig kans om vermoord te worden dan in de middeleeuwen;
- humanitaire revolutie: vermindering of afschaffing van marteling, doodstraf, heksenjachten, slavernij enz.;
- de ‘lange vrede’: 70 jaar sinds de Tweede Wereldoorlog;
- de ‘nieuwe vrede’: het tijdperk na de Koude Oorlog;
- de rechtenrevolutie: afname van systemisch geweld tegen kwetsbare groepen (minderheden, vrouwen, kinderen).
Pinker vindt dat we deze positieve ontwikkeling kunnen stimuleren door ons niet alleen steeds af te vragen wat we verkeerd doen, maar ook: ‘wat hebben we goed gedaan?’
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media