Met mijn beperkte mogelijkheden kan ik het niemand makkelijker maken, daarom moet ik het juist iedereen met heel mijn hart en ziel moeilijker maken.

Søren Kierkegaard in Afsluitend onwetenschappelijk naschrift bij de wijsgerige kruimels (1846)
Zoals wel vaker in het werk van de Deense filosoof Søren Kierkegaard (1813–1855) speelt ironie een belangrijke rol, en hier zelfs in de titel. Het Naschrift is namelijk vijf keer zo lang als de Wijsgerige kruimels zelf. Hoewel Kierkegaard zich in dit geval bekendmaakt als de ‘uitgever’, en daarmee aangeeft dat hij de gedachten erin belangrijk vindt, gebruikt hij voor de schrijver het pseudoniem Johannes Climacus.
In ‘Hoe Johannes Climacus schrijver werd’ herinnert deze zich dat hij vier jaar eerder, op een zondagmiddag, op het terras zat van het café in de Frederiksberg-tuin. Trekkend aan zijn sigaar mijmert hij er over zijn leven. Hij realiseert zich dat hij een oude man aan het worden is, zonder dat hij iets is of doet. Daartegenover plaatst hij de voorname mannen van zijn tijd die de mensheid helpen door het leven alsmaar gemakkelijker te maken, door spoorwegen, stoomboten en de telegraaf, of door het schrijven van toegankelijke boekjes vol wetenswaardigheden. En dan zijn er nog de dominees die het spirituele leven steeds gemakkelijker maken.
Bij een nieuwe sigaar komt hij tot de slotsom dat er hem slechts één weg overblijft: overal moeilijkheden maken. Want als alles te makkelijk wordt, zal de mensheid juist dat nodig hebben, en hem er dankbaar voor zijn.

Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media

Thema's:
Denkers: