Altruïsme
Wat is het maximumbedrag dat je zou willen opofferen om een mensenleven te redden?
Stijn Bruers in Beter worden in goed doen – Vergroot je impact met effectief altruïsme (2018)
De Vlaamse moraalfilosoof Stijn Bruers stelt deze vraag om in je achterhoofd te houden bij het lezen van zijn boek. Stel dat je een verdrinkend kind alleen kunt redden als je daarvoor met je dure nieuwe schoenen door de modder moet. Is het je dat dan waard? En wat als je daarbij je portefeuille verliest? Hoeveel geld had daar dan in mogen zitten? Honderd euro, tweehonderd euro? Dit soort ‘ongemakkelijke’ vragen stellen de zogenaamde ‘effectief altruïsten’. En hun antwoorden zijn misschien nog wel ongemakkelijker: we kunnen bijvoorbeeld in Afrika voor minder geld meerdere kinderen redden van de dood door malaria.
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
De koppigheid waarmee grote geesten achter elke menselijke handeling koste wat het kost een egoïstisch motief willen ontdekken, blijft verbijsterend.
Matthieu Ricard in Altruïsme, de kracht van compassie (2015)
De boeddhistische monnik Matthieu Ricard (1946) is de officiële Franse tolk voor de dalai lama en wordt wel ‘de gelukkigste man op aarde’ genoemd. Hij stelt vast dat de veronderstelling dat al onze daden, woorden en gedachten door zelfzucht worden gemotiveerd, lange tijd de westerse psychologie, de evolutieleer en de economische theorievorming heeft bepaald. De inherente slechtheid van de mens is een dogma geworden dat in veel kringen nooit ter discussie staat. De vooronderstelling is ook onmogelijk te falsifiëren: wie zegt dat mensen ook goed kunnen doen of zijn, wil daar vast zelf beter van worden.
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media
Voor elke fluitende vogel is er een veelvoud aan vogeltjes die een miserabel kort leven leiden.
Stijn Bruers in Beter worden in goed doen – Vergroot je impact met effectief altruïsme (2018)
Sommigen zullen vinden dat de Vlaamse moraalfilosoof Stijn Bruers absurd ver gaat in het rationaliseren van onze behoefte om goed te doen. Bruers maakt deel uit van een beweging van zogenaamde effectieve altruïsten, die ernaar streven met hun geld en tijd een maximale hoeveelheid aan ‘goeds’ teweeg te brengen. Het kost bijvoorbeeld 40.000 euro om een blindengeleidehond op te leiden waar één blinde een aantal jaren plezier van heeft. Maar voor 40 euro kun je voorkomen dat een kind Afrika blind wordt door een trachoom, een ontsteking van het oogbindvlies. Een effectief altruïst hoeft er dan niet lang over na te denken waar hij zijn geld voor wil inzetten.
Een meer fundamentele vraag is waar wij als individuen, door de keuze van opleiding en werk, en als samenleving, door besteding van belastinggeld, het meeste goed kunnen doen. In dat verband wijst Bruers op het ‘sterk verwaarloosde probleem’ van het enorme leed van veel dieren in het wild, door honger, ziektes, ongevallen, parasieten, roofdieren en gevechten. We mogen dit volgens hem beslist niet onderschatten want het gaat in totaal om triljarden dieren en intense ervaringen van pijn, angst en stress. En hij vindt dat we moeten ingrijpen om dit leed te verlichten, eventueel door te zorgen dat bepaalde soorten (zoals roofdieren) niet meer geboren worden … Wie daar tegen is, is ten prooi gevallen aan de morele illusie dat wilde dieren onze hulp niet waard zijn.
Tevens verschenen op de Filosofiekalender © Veen Media